3 maja – 229 rocznica uchwalenia pierwszej polskiej konstytucji
2020-04-29
3 maja – 229 rocznica uchwalenia pierwszej polskiej konstytucji.
3 maja 2020 roku nie możemy spotkać się na tradycyjnej akademii z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Panująca na całym świecie pandemia nie zmienia jednak faktu, że dzień ten jest dla nas świętem narodowym.
Konstytucja Majowa ustanowiona przez Sejm Czteroletni, zwany Wielkim 3 maja 1791 r. była pierwszym demokratycznym aktem zasadniczym w Europie i drugą na świecie konstytucją – po amerykańskiej z 1787r. Głównymi jej autorami byli: król Stanisław August Poniatowski, Stanisław Małachowski, Hugo Kołłątaj, Ignacy Potocki oraz Stanisław Staszic.
W czasie gdy nasz kraj chylił się ku upadkowi Konstytucja 3 Maja miała stać się podstawą naprawy Rzeczypospolitej w wymiarze ustrojowym i społecznym, miała umocnić państwo i przez to uchronić przed utratą niepodległości.
Wprowadzała prawo powszechnej niepodległości dla szlachty i mieszczaństwaa oraz trójpodział władzy na ustawodawczą realizowaną przez dwuizbowy parlament, wykonawczą król z radą królewską i sądowniczą. Władza wykonawcza spoczywała w rękach rady królewskiej, która nosiła nazwę Straży Praw. Przewodniczył jej król. Składała się ona z pięciu wskazanych przez niego ministrów: ministra policji, ministra spraw wewnętrznych, ministra spraw zagranicznych, ministra wojny, ministra skarbu. Ministrowie byli wybierani przez króla, ale odpowiadali przed sejmem. Oprócz ministrów w radzie znajdował się również prymas, będący przewodniczącym Komisji Edukacji Narodowej. Każdy akt prawny wydany przez króla wymagał kontrasygnaty jednego z ministrów.
Konstytucja pozbawiała praw politycznych sztlachtę nieposiadającą dóbr ziemskich, a prawa te nadano mieszczaństwu. Obejmowano pospólstwo opieką „prawa i administracji rządowej”. Był to pierwszy krok w kierunku zniesienia poddaństwa chłopów i nadania praw wyborczych tej największej klasie społecznej.
Zniesiono wolną elekcję i wprowadzono elekcję w ramach dynastii oraz zlikwidowano kilka instytucjonalnych źródeł anarchii – m.in. liberum veto oraz nadmierny wpływ sejmików ziemskich.
Konstytucja uznawała katolicyzm za religię panującą, jednocześnie zapewniając swobodę wyznania. Liczebność armii miała wzrosnąć do 100 tys. żołnierzy. Wprowadzono stałe podatki – 10% dla szlachty, 20% dla duchowieństwa.
Ustawa ta jednak nie zdążyła na dobre zaistnieć w polskim systemie politycznym, bowiem obowiązywała zaledwie rok. Zdrajcy Ojczyzny utworzyli konfederację targowicką, wezwali na pomoc carycę Katarzynę II i w wyniku interwencji wojsk rosyjskich w czasie wojny polsko-rosyjskiej w 1792 roku. Konstytucja została obalona.
A jednak Konstytucja 3 Maja jest uważana za jedno z najważniejszych wydarzeń
w polskiej historii. Jest tak dlatego, że była ona wielkim zwycięstwem tych, którzy chcieli silnego państwa, zwycięstwem Polaków, przedkładających dobro Polski ponad indywidualne przywileje. Była ona po prostu ogromnym wybuchem patriotyzmu.
W czasie rozbiorów Polski Konstytucja 3 Maja była traktowana jako symbol dążeń do odzyskania niepodległości. Dla wielu Polaków w tamtym czasie świętowanie jej uchwalenia było okazją do manifestowania swojego patriotyzmu.
W II Rzeczypospolitej rocznica Konstytucji 3 Maja została uznana za święto narodowe uchwałą sejmu z 29 kwietnia 1919 r. Po II wojnie światowej ostatni raz to święto obchodzono w 1946 roku. W następnych kilkudziesięciu latach próby świętowania 3 maja napotykały na sprzeciw władz Polski Ludowej. Dopiero 6 kwietnia 1990 roku oficjalnie przywrócono obchody rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja do kalendarza świąt państwowych.
Czytając dzisiaj zapisy Konstytucji 3 Maja widzimy jak dalece odbiegają one od zapisów dzisiaj, obowiązującej w Polsce konstytucji z 1997 roku, która stanowi fundament ustrojowo-polityczno-prawny naszego państwa. Grupa osób, której zapewniała prawa polityczne tamta trzeciomajowa konstytucja stanowiła zaledwie 10% mieszkańców kraju. Dzisiaj wszyscy mamy prawa polityczne, w tym prawo do wyboru władz. Jeżeli myślimy o dobru Polski, to musimy z tego prawa korzystać, nawet w trudnych sytuacjach jak obecny czas pandemii. Bądźmy dumni z naszej przynależności narodowej, z godnością i śmiałością wyrażajmy naszą polską tożsamość, akcentujmy przywiązanie do symboli narodowych. Niech święta flagi narodowej 2 maja i trzeciomajowej konstytucji będą dla wszystkich okazją do wywieszenia flagi narodowej, do zamanifestowania w ten sposób naszego patriotyzmu.
W działaniach na rzecz dobra naszej Ojczyzny zawsze wspiera nas obchodząca również 3 maja swoje święto Najświętsza Maryja Panna Królowa Polski, a Ona króluje nam wszystkim. Z Jej pomocą i za Jej wstawiennictwem pokonamy wszystkie trudności, również te obecne.
Konstytucja Majowa ustanowiona przez Sejm Czteroletni, zwany Wielkim 3 maja 1791 r. była pierwszym demokratycznym aktem zasadniczym w Europie i drugą na świecie konstytucją – po amerykańskiej z 1787r. Głównymi jej autorami byli: król Stanisław August Poniatowski, Stanisław Małachowski, Hugo Kołłątaj, Ignacy Potocki oraz Stanisław Staszic.
W czasie gdy nasz kraj chylił się ku upadkowi Konstytucja 3 Maja miała stać się podstawą naprawy Rzeczypospolitej w wymiarze ustrojowym i społecznym, miała umocnić państwo i przez to uchronić przed utratą niepodległości.
Wprowadzała prawo powszechnej niepodległości dla szlachty i mieszczaństwaa oraz trójpodział władzy na ustawodawczą realizowaną przez dwuizbowy parlament, wykonawczą król z radą królewską i sądowniczą. Władza wykonawcza spoczywała w rękach rady królewskiej, która nosiła nazwę Straży Praw. Przewodniczył jej król. Składała się ona z pięciu wskazanych przez niego ministrów: ministra policji, ministra spraw wewnętrznych, ministra spraw zagranicznych, ministra wojny, ministra skarbu. Ministrowie byli wybierani przez króla, ale odpowiadali przed sejmem. Oprócz ministrów w radzie znajdował się również prymas, będący przewodniczącym Komisji Edukacji Narodowej. Każdy akt prawny wydany przez króla wymagał kontrasygnaty jednego z ministrów.
Konstytucja pozbawiała praw politycznych sztlachtę nieposiadającą dóbr ziemskich, a prawa te nadano mieszczaństwu. Obejmowano pospólstwo opieką „prawa i administracji rządowej”. Był to pierwszy krok w kierunku zniesienia poddaństwa chłopów i nadania praw wyborczych tej największej klasie społecznej.
Zniesiono wolną elekcję i wprowadzono elekcję w ramach dynastii oraz zlikwidowano kilka instytucjonalnych źródeł anarchii – m.in. liberum veto oraz nadmierny wpływ sejmików ziemskich.
Konstytucja uznawała katolicyzm za religię panującą, jednocześnie zapewniając swobodę wyznania. Liczebność armii miała wzrosnąć do 100 tys. żołnierzy. Wprowadzono stałe podatki – 10% dla szlachty, 20% dla duchowieństwa.
Ustawa ta jednak nie zdążyła na dobre zaistnieć w polskim systemie politycznym, bowiem obowiązywała zaledwie rok. Zdrajcy Ojczyzny utworzyli konfederację targowicką, wezwali na pomoc carycę Katarzynę II i w wyniku interwencji wojsk rosyjskich w czasie wojny polsko-rosyjskiej w 1792 roku. Konstytucja została obalona.
A jednak Konstytucja 3 Maja jest uważana za jedno z najważniejszych wydarzeń
w polskiej historii. Jest tak dlatego, że była ona wielkim zwycięstwem tych, którzy chcieli silnego państwa, zwycięstwem Polaków, przedkładających dobro Polski ponad indywidualne przywileje. Była ona po prostu ogromnym wybuchem patriotyzmu.
W czasie rozbiorów Polski Konstytucja 3 Maja była traktowana jako symbol dążeń do odzyskania niepodległości. Dla wielu Polaków w tamtym czasie świętowanie jej uchwalenia było okazją do manifestowania swojego patriotyzmu.
W II Rzeczypospolitej rocznica Konstytucji 3 Maja została uznana za święto narodowe uchwałą sejmu z 29 kwietnia 1919 r. Po II wojnie światowej ostatni raz to święto obchodzono w 1946 roku. W następnych kilkudziesięciu latach próby świętowania 3 maja napotykały na sprzeciw władz Polski Ludowej. Dopiero 6 kwietnia 1990 roku oficjalnie przywrócono obchody rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja do kalendarza świąt państwowych.
Czytając dzisiaj zapisy Konstytucji 3 Maja widzimy jak dalece odbiegają one od zapisów dzisiaj, obowiązującej w Polsce konstytucji z 1997 roku, która stanowi fundament ustrojowo-polityczno-prawny naszego państwa. Grupa osób, której zapewniała prawa polityczne tamta trzeciomajowa konstytucja stanowiła zaledwie 10% mieszkańców kraju. Dzisiaj wszyscy mamy prawa polityczne, w tym prawo do wyboru władz. Jeżeli myślimy o dobru Polski, to musimy z tego prawa korzystać, nawet w trudnych sytuacjach jak obecny czas pandemii. Bądźmy dumni z naszej przynależności narodowej, z godnością i śmiałością wyrażajmy naszą polską tożsamość, akcentujmy przywiązanie do symboli narodowych. Niech święta flagi narodowej 2 maja i trzeciomajowej konstytucji będą dla wszystkich okazją do wywieszenia flagi narodowej, do zamanifestowania w ten sposób naszego patriotyzmu.
W działaniach na rzecz dobra naszej Ojczyzny zawsze wspiera nas obchodząca również 3 maja swoje święto Najświętsza Maryja Panna Królowa Polski, a Ona króluje nam wszystkim. Z Jej pomocą i za Jej wstawiennictwem pokonamy wszystkie trudności, również te obecne.
Janusz Skotnicki
Burmistrz Tyczyna
Burmistrz Tyczyna
Czytano: 8427 razy
p 
n 
.jpg)
zeto![[ZAMKNIJ]](Zasoby/Grafiki/close-img.png)