Szanowni Państwo, Mieszkańcy Tyczyna, Kielnarowej, Hermanowej i Borku Starego, na zaproszenie burmistrza Janusza Skotnickiego i dzięki życzliwości redakcji Głosu Tyczyna, którego powstawania byłem świadkiem jako wieloletni prezes Spółdzielni Telekomunikacyjnej OST w Tyczynie, chcę podziękować za ponad dziewięć lat pracy na rzecz Województwa Podkarpackiego, bo dzięki również Waszym głosom zostałem w listopadzie 2014 roku radnym Sejmiku Województwa Podkarpackiego i członkiem Zarządu Województwa Podkarpackiego. Dziękuję także za to, że uzyskując poparcie lokalnej społeczności, mogłem przejść przez wszystkie szczeble samorządu terytorialnego.
Wszelkie przedsięwzięcia, które realizowaliśmy przez ostatnie lata, to zasługa wielu ludzi i samorządów, rozpoczynając od Rządu RP, samorządu województwa, powiatu rzeszowskiego i również Waszego miasta i gminy na czele z burmistrzem. Wiele inwestycji udało się zrealizować dzięki funduszom unijnym i rządowym. Rząd poprzez swoje wsparcie bardzo pomógł nam w działaniach na wielu płaszczyznach. Duże inwestycje infrastrukturalne, które powstały, są z pewnością najbardziej widocznym elementem naszej wspólnej pracy.
 
Wśród inwestycji kluczowych, które rozwiną gospodarczo Podkarpacie, jest budowa drogi Via Carpatia, która połączy kraje Trójmorza (północ z południem Europy) i już teraz jest wielkim impulsem gospodarczym dla naszego regionu.
Dla mnie najważniejsza jest realizacja drogi wojewódzkiej z Rzeszowa do Dynowa przez Hyżne – Dylągówkę – Szklary. Jako główny szlak komunikacyjny naszego terenu jest ona w trakcie realizacji od 2014 roku. Mamy już wybudowaną obwodnicę Dynowa (koszt: prawie 30 mln zł) i odcinek trasy dwupasmowej z Rzeszowa do Tyczyna (koszt: ponad 42 mln zł). Inwestycja ta obejmowała rozbiórkę starego i budowę nowego mostu na rzece Strug między Rzeszowem a Tyczynem oraz kompleksową budowę drogi w ciągu ul. Grunwaldzkiej w Tyczynie na odcinku ponad 700 mb. Dzięki temu powstała czteropasmowa jezdnia z pasem pośrodku do lewoskrętu. Uważam, że ten odcinek znacząco ułatwia mieszkańcom gminy dojazd do Rzeszowa.

fot1 – Budowa nowego mostu na rzece Strug w Tyczynie

Fragment drogi Via Carpatia
 
Po sześciu latach mamy gotowy projekt przebudowy drogi z Tyczyna do Dynowa w pięciu odcinkach: obwodnica Tyczyna, droga nr 878 (Tyczyn–Dylągówka), droga nr 877 (Dylągówka–Szklary), droga nr 835 (Szklary–Obwodnica Dynowa) i Obwodnica Dynowa. W marcu 2024 r. zostanie rozstrzygnięty przetarg na budowę odcinka drogi nr 878 z Tyczyna do Dylągówki (w tym roku przystąpimy do jej realizacji). Projekty wraz z pozwoleniami na budowę są gotowe na wszystkie odcinki, które uzyskały dofinansowanie z Funduszy Europejskich dla Podkarpacia oraz z Programu Budowy Obwodnic. Ogłoszono już przetarg na budowę pierwszego odcinka drogi.
Od dziewięciu lat jako radny wojewódzki i członek Zarządu Województwa uczestniczę w inwestycjach realizowanych na Podkarpaciu ze środków unijnych, których regionalnie operatorem jest nasze województwo. Regionalny Program Operacyjny 2014–2021 jest obecnie na finiszu, a rozpoczynamy wydawanie pieniędzy z Funduszy Europejskich dla Podkarpacia 2021–2027. Łącznie w nasz region zostanie zainwestowanych ponad 20 mld zł. Oczywiście oprócz pieniędzy regionalnych korzystamy z funduszy rządowych i programów wspierających województwa Polski Wschodniej. Wśród wielu zrealizowanych inwestycji wymienię kilka ważnych dla Podkarpacia, z których także mieszkańcy powiatu rzeszowskiego będą korzystać.
Droga ekspresowa S19 to element międzynarodowego szlaku Via Carpatia łączącego Europę północną i południową. Koszt budowy to ponad 32 mld zł, z czego realizacja odcinka podkarpackiego kosztowała ponad 16 mld zł. W Polsce trasa przebiegać będzie przez województwa: podlaskie, mazowieckie, lubelskie i podkarpackie, a jej długość to ponad 700 kilometrów. W woj. podkarpackim droga będzie miała docelowo długość około 169 kilometrów.
Via Carpatia prowadzić ma z Kłajpedy i Kowna na Litwie przez Białystok, Lublin, Rzeszów i słowackie Koszyce do Debreczyna na Węgrzech, a dalej do Rumunii, Bułgarii i Grecji. W Polsce droga ma liczyć łącznie niecałe 700 km i przebiegać będzie drogami S8 i S19. W 2006 r. prezydent Lech Kaczyński podpisał deklarację jej budowy w Łańcucie, a projekt ma być zakończony w 2030 r. Kiedyś obwodnica południowa Rzeszowa połączy Tyczyn z tym szlakiem.
15 grudnia 2022 r. otwarte zostało Podkarpackie Centrum Nauki Łukasiewicz (koszt: ponad 94 mln zł). Inwestycja, której zadaniem jest przede wszystkim popularyzacja nauki, powstała w podrzeszowskiej Jasionce. Koszt budowy PCN wyniósł ponad 94 mln zł. Uruchamiany obecnie przez nas program Rab Stream (robotyka i programowanie) ma na celu uczyć i zachęcać dzieci ze szkół podstawowych do zainteresowania się naukami ścisłymi, bo dynamicznie rozwijająca się gospodarka podkarpacka potrzebuje młodych inżynierów.
 
Podkarpackie Centrum Nauki Łukasiewicz
Setki milionów kosztowało lotnisko w Jasionce, które jest wielkim sukcesem władz województwa.  W 2023 r. obsłużyło ono ponad milion pasażerów, stało się także najważniejszym na świecie punktem węzłowym pomocy humanitarnej, medycznej i militarnej dla Ukrainy. W ostatnich latach z  usług lotniska korzystali najważniejsi politycy na świecie.

Port Lotniczy Jasionka
 
W ostatnich latach zrealizowano największą w historii województwa inwestycję (za ponad 700 mln zł), tj. Podkarpacką Kolej Aglomeracyjną. Powstaje ona w ramach dwóch projektów unijnych: Budowa Podmiejskiej Kolei Aglomeracyjnej: Zakup taboru wraz budową zaplecza technicznego (o wartości ponad 337 mln zł) oraz Budowa Podmiejskiej Kolei Aglomeracyjnej – PKA: Budowa i modernizacja linii kolejowych oraz infrastruktury przystankowej (370 mln zł). Inwestycja jest już finalizowana. Zakupiono nowoczesny tabor kolejowy, działa już linia kolejowa Rzeszów–Lotnisko Jasionka, wybudowano także obiekt zaplecza serwisowego na Staroniwie. Kolejny krajowy projekt Centralnego Portu Komunikacyjnego zakłada wybudowanie linii kolejowej również do Tyczyna.
W związku z trudną sytuacją w służbie zdrowia (na koniec I kwartału 2015 r. zadłużenie szpitali wyniosło blisko 600 mln zł, z czego długi wymagalne to kwota ponad 150 mln zł), w 2016 r. musieliśmy przystąpić do programu naprawczego, którego byłem autorem. Wszystkie wysokooprocentowane kredyty w parabankach zostały zastąpione kredytem w banku Gospodarstwa Krajowego. Rocznie koszty finansowe w szpitalach spadły o kilkadziesiąt milionów zł. Było to możliwe dzięki decyzjom samorządu województwa podkarpackiego. W ramach naprawy sytuacji finansowej połączono trzy jednostki ochrony zdrowia w Przemyślu i dwa szpitale w Rzeszowie. Te trudne decyzje z 2017 r. zaowocowały po kilku latach. Przykładem może być Wojewódzki Szpital w Przemyślu, który bilansuje swoją działalność i uruchamia nowe oddziały (np. kardiochirurgię).

Budynek Hematologii USK w Rzeszowie
 
Kliniczny Szpital Wojewódzki nr 1 przy ulicach Szopena i Rycerskiej 1.01.2023 r. stał się Uniwersyteckim Szpitalem Klinicznym, na bazie którego będzie budowany nowoczesny szpital w Świlczy. Dla nas jako regionu pozostaje utrzymanie do dalszego rozwoju Klinicznego Szpitala Wojewódzkiego nr 2 przy ul. Lwowskiej, gdzie również planujemy budowę nowoczesnej kliniki dla dzieci.
Mury nie są w stanie leczyć, musimy kształcić też nowych lekarzy. Nadzorując tą dziedzinę naszego życia, mogłem zawsze liczyć na doradztwo doktora Stanisława Obary z Tyczyna. Od 2015 r. samorząd wojewódzki wraz z zarządem wspiera Uniwersytet Rzeszowski, modernizując to zaplecze szpitalne dla kierunku lekarskiego. W 2015 r. brałem udział w tych historycznych dla Podkarpacia wydarzeniach. Wszystkie oddziały w naszych szpitalach wojewódzkich otrzymały status klinicznych, co nie tylko podniosło ich rangę, ale również pozwoliło lekarzom na podwyższanie stopni naukowych oraz umożliwiło ściągnięcie w deficytowych specjalnościach profesorów z innych polskich renomowanych ośrodków akademickich.
W podkarpackich szpitalach wojewódzkich i powiatowych wykonano inwestycje przy wsparciu RPO 2014-2021 na kwotę ponad 700 mln zł (były to głównie bloki operacyjne). Z wojewódzkich inwestycji najważniejszą była budowa Podkarpackiego Centrum Chorób Płuc przy ul. Rycerskiej za kwotę ponad 100 mln zł. Ta inwestycja pozwoliła zlikwidować leczenie chorób płuc w pałacu Jędrzejowiczów. Za kwotę ponad 50 mln zł wybudowano przy ul. Szopena nowoczesny oddział hematologii. Za ponad  20 mln zł powstał w pobliżu Szpitala Wojewódzkiego nr 2 w Rzeszowie Zakład Nauk o Człowieku, który jest bazą dydaktyczno-badawczą dla kierunku lekarskiego. Przy ul. Warzywnej z kolei wybudowano Przyrodniczo-Medyczne Centrum Badań Innowacyjnych, w którym znajdują się nowoczesne laboratoria.

Podkarpackie Centrum Chorób Płuc
 
Jako region czeka nas wyposażenie Uniwersytetu Rzeszowskiego w nowoczesny szpital uniwersytecki, który będzie budowany w gminie Świlcza. Inwestycja musi zostać wsparta środkami europejskimi i rządowymi, gdyż lekarzy na Podkarpaciu kształcimy nie tylko dla Podkarpacia, ale też dla Polski, Europy i świata. Moją wielką radością i dumą jest to, że w minionym roku, reprezentując województwo, uczestniczyłem w uroczystym Dyplomatorium w Filharmonii Podkarpackiej. W ciągu trzech lat już ponad 300 studentów zdobyło dyplom lekarza Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Od początku pracy w Zarządzie Województwa Podkarpackiego zajmuję się sprawami pomocy społecznej. Za nami jest czas pandemii korona wirusa. Był to okres trudnych wyzwań nie tylko dla mieszkańców Podkarpacia, samorządów i rządu. Wiele jednostek pomocy społecznej uzyskało wsparcie od województwa na walkę z pandemią.
Dziękuję za dobrą współpracę radnym powiatowym: Grażynie Pękali i Łukaszowi Obarze, staroście, obecnie senatorowi Józefowi Jodłowskiemu i obecnemu staroście Markowi Sitarzowi. Doskonała współpraca z samorządem Tyczyna i Gminy Tyczyn, z burmistrzem Januszem Skotnickim na czele, zaowocowała wieloma inwestycjami realizowanymi również w ramach Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego.
Obecny rok to kolejny trudny rok dla świata. Trwa wojna na Ukrainie, której końca nie widać; rodzą się też nowe konflikty zbrojne. Jednak życie toczy się dalej, również na Podkarpaciu. Jako województwo realizujmy program Fundusze Europejskie dla Podkarpacia na lata 2021–2027 w kwocie ponad 10 mld zł (trwają nabory wniosków). W stronę Barwinka budowana jest Via Carpatia (za kwotę ponad 30 mld zł), która jest szlakiem rozwoju naszego województwa. Droga połączy trzy morza i kilkanaście krajów z północy i południa Europy. Dla Podkarpacia ten szlak stanie się motorem napędowym rozwoju gospodarczego. Budujemy także przez znaczną część miasta i gminy Tyczyn drogę wojewódzką w kierunku Dynowa.
Budżet województwa podkarpackiego na rok 2024 to kwota 2 mld 181 mln 740 tys. zł, z czego ponad miliard zł stanowią inwestycje drogowe.
Pamiętaliśmy też o naszej regionalnej i lokalnej historii. Dziękuję za zaproszenie na ubiegłoroczne obchody 655-lecia Tyczyna. Na Podkarpaciu rok 2023 był poświęcony Rodzinie Ulmów, która 10.09 została wyniesiona, jako pierwsza rodzina na świecie, na ołtarze. W obecnym roku mija 80 lat od śmierci, którą Ulmowie ponieśli z rąk Niemców za ratowanie Żydów. 24 marca br., w rocznicę tego haniebnego mordu, lotnisko w Jasionce otrzyma imię Rodziny Ulmów.
 
tekst: Stanisław Kruczek
– członek Zarządu Województwa Podkarpackiego

Z okazji Świąt Wielkanocnych życzę wszystkim czytelnikom „Głosu Tyczyna” obfitości łaski Bożej, radości ze Zmartwychwstania Chrystusa oraz głębokiego przeżycia tajemnicy miłości, która pokonała śmierć. Niech te święta napełnią Wasze serca nadzieją na życie wieczne i wzmacniają w Waszej wierze. Niech radosna atmosfera wielkanocna przyniesie zbliżenie z Bogiem oraz wzajemną życzliwość między wszystkimi ludźmi. Wesołego Alleluja!
Stanisław Kruczek - wicemarszałek Województwa Podkarpackiego z Doliny Strugu